Ekonomski fakultet Crne Gore, uz podršku EU info centra, organizovao je seminar „EU, Kina i Zapadni Balkan: izazovi i perspektive za dalju integraciju“, koji je imao za cilj da istraži geopolitičke i geoekonomske uloge moćnih igrača na Zapadnom Balkanu i njihov uticaj na evropske integracije Crne Gore.
Na seminaru, koji je organizovan u EU info centru, uz uživo prenos na zoom platformi, govorili su ambasadorka Evropske unije u Crnoj Gori Oana Kristina Popa, koja se obratila video porukom, njen kineski kolega Liu Jin, koji se uključio preko zoom platforme, savjetnica glavne pregovaračice Dragana Marković, dok je događaj moderirala profesorica Ekonomskog fakulteta Danijela Jaćimović. U diskusiju su se tokom sat i po trajanja seminara, takođe uglavnom preko zoom platforme, uključili i vrsni stručnjaci profesor na Švajcarskom saveznom institutu za tehnologiju u Cirihu Frank Schimmelfennig, profesor na Kineskoj akademiji društvenih nauka Kong Tianping, profesor na Univerzitetu Duizburg- Esen Michael Kaeding, kao i predsjednik Atlantskog saveza Crne Gore Savo Kentera.
Ambasadorka Popa ocijenila je da je proširenje EU po svojoj prirodi geopolitičko pitanje, koje podrazumijeva ulaganja u mir, stabilnost i prosperitet u Evropi, kao i jačanje same Unije. Ona je navela da Kina jeste jedan od strateški najvažnijih partnera EU, uprkos činjenici da su naši odnosi složeni i izazovni na različitim nivoima.
„Kina je istovremeno, i u različitim oblastima politike partner za saradnju s kojim je EU pažljivo uskladila ciljeve, pregovarački partner s kojim EU mora pronaći ravnotežu interesa, ekonomski konkurent u trci za tehnološkim vođstvom i sistemski rival koji promoviše alternativne modele upravljanja“, rekla je Popa preko video poruke.
Ona je poručila i da je razumljivo da su mogućnosti kineske ekonomske djelatnosti privlačne za Zapadni Balkan, koji ima značajne investicione potrebe.
„Međutim, Crna Gora i druge zemlje Zapadnog Balkana izabrale su članstvo u EU kao svoj politički i strateški cilj. Sa ovom predanošću dolaze i određena pravila i obaveze na putu ka punopravnom članstvu u EU. Na primjer, investicioni projekti moraju biti u skladu sa standardima EU u pogledu javnih nabavki, konkurentnosti, životne sredine, energetike ili transporta. Dozvolite da zaključim da je na Crnoj Gori i regionu da upravljaju odnosom s Kinom u svoju korist, istovremeno radeći punom parom ka članstvu u EU. Ovo je izazovan zadatak za kreatore politike, ali zadatak koji definitivno ide u korist crnogorskoj privredi i njenim građanima“, zaključila je Popa.
Kineski ambasador Lui Đin rekao je da su Zapadni Balkan, Kina i EU otvoreni da unaprijede saradnju i da ta saradnja otvara mnoge mogućnosti tako da svi imaju korist od toga. On je dodao da su odnosi između Crne Gore i Kine zasnovani na kvalitetnom uzajamnom povjerenju.
“Naše zemlje su uvijek tretirale jedna drugu kao jednake. Iako su istorijski posmatrano postojale prepreke ka saradnji, Kina je podržavala napore Crne Gore ka pristupanju EU. Isto tako, i Crna Gora je uvijek podržavala Kinu. Postoji politički koncenzus vođa u Crnoj Gori i Kini. Dva premijera se često čuju telefonom i održavaju pisanu komunikaciju. Drago nam je da Crna Gora ide ka tome da postane članica EU”, rekao je ambasador Đin.
On je dodao i da postoji korist između odnosa, te da je politička saradnja Crne Gore i Kine doživjela veliki razvoj kada su podržali rano pridruženje Crne Gore EU.
“Kina nema nikakvih geopolitičkih ili drugih pretenzija na području Crne Gore ili Zapadnog Balkana u cjelini, niti želi da se takmiči sa Evropskom unijom za uticaj u ovom regionu. Kina je otvorena za saradnju sa EU u pravcu pružanja pomoći zemljama Zapadnog Balkana”, poručio je kineski ambasador.
Savjetnica glavne pregovaračice Dragana Marković je kazala da Crna Gora slijedi svoj evropski put, uz njegovanje dobre saradnje sa globalnim političkim i ekonomskim akterima.
„Kao država koja nepokolebljivo slijedi evropski put, ali i članica NATO saveza, Crna Gora želi i njeguje dobru saradnja s globalnim političkim i ekonomskim akterima od krucijalnog značaja za sve države Zapadnog Balkana. Današnji svjetski poredak doživljava tektonske promjene, što se posebno sagledava u svjetlu aktuelnih kriza i dešavanja. EU, SAD i Kina, kao i druge zemlje, mogu mnogo dobiti od saradnje u pitanjima od globalnog značaja. Ono što je za nas mnogo bitnije u geopolitičkom odmjeravanju snaga je činjenica da je u interesu našeg regiona da pristupimo Uniji i da to nije samo naš interes već i interes Unije”, rekla je Marković.
Seminar je organizovan u okviru prestižnog EU projekta Žan Mone Centar izvrsnosti: Izazovi politike proširenja – evropska versus kineska diplomatija na Zapadnom Balkanu 2020-2023“, koji sprovodi Ekonomski fakultet Crne Gore.