Građani moraju da se bore za odgovorne i profesionalne javni medijski servise (JSM), kazala je Brankica Petković, istraživačica Mirovnog instituta – Instituta za savremene društvene i političke studije u Ljubljani, na predavanju studentima Fakulteta političkih nauka. Ovo je bilo prvo u nizu predavanja uglednih evropskih profesora, istraživača i predavača, u organizaciji EU info centra u saradnji sa Delegacijom EU u Crnoj Gori.
Petković je objasnio situaciju u kojoj JSM posluju danas u Evropi, ukazujući da pojedine studije opisuju trenutnu situaciju javnih servisa kao “budućnost ili sahrana”. Ona je kazala da je digitalna revolucija, u kombinaciji sa medijskom koncetracijom i političkim pritiskom, stavlja JSM u tešku situaciju, ne samo u ovom regionu, već i šire.
Petković je objasnila kako različiti načini finansiranja javnog emitera mogu uticati na njihovu nezavisnost.
“Većina jedinstvenih i istovremeno najzahtjevnijih karakteristika ovih specifičnih medijskih struktura su njihovi finansijski i upravljački modeli. Najprihvatljiviji model finansiranja javnog servisa zasniva se na prikupljanju naknade od građana ili njihovih domaćinstava na mjesečnom nivou, kao nešto što je obavezno po zakonu. Postoje i drugi modaliteti, uključujući direktno finansiranje iz državnog budžeta, rješenje koje podrazumijeva visok rizik od političke kontrole. U vladajućoj strukturi postoje različiti modaliteti u različitim zemljama kako bi se omogućilo učešće predstavnika različitih društvenih segmenata i aktera u upravnim tijelima “, rekla je Petković.
Petković je takođe dala i pregled EU propisa i direktiva EU u vezi sa javnim emiterima.
U dokumentima EU o medijskoj politici kaže se: “zemlje EU su posvećene uslugama javnih emitera- Ugovor iz Amsterdama iz 1999. godine priznao je njihovu ulogu u pružanju demokratskih, socijalnih i kulturnih potreba koje tržište ne ispunjava i sprečava dominaciju nad industrijom od jednog ili više velikih igrača. Dakle, državni grantovi javnim emiterima su izuzeti od strogih pravila EU o državnim subvencijama, sve dok se sredstva koriste za ciljeve javnih usluga i ne dovode do nepravednog ugrožavanja emitera iz privatnog sektora. ”
Studenti su bili zainteresovani kako je Slovenija organizovala sistem lokalnih javnih emitera i učinila ih nezavisnim od lokalnih vlasti i da li građani Crne Gore imaju dovoljno političke kulture da zaštite nezavisnost medija koje plaćaju. Petković je kazala da je to proces, stalno učenje i unapređivanje, poput same demokratije.
