“Volio bih da vidim da zahvaljujući našem zalaganju u očuvanju prirode, Crna Gora, a prvenstveno lokalne zajednice, ostvare i ekonomsku korist od zaštićenih područja kroz organsku poljoprivredu ili ekološki turizam. U tom smislu, mogle bi da se razviju nove turističke ponude i novi brendovi koji bi imali oznaku Natura 2000, a koji je jedan od brendova Evropske unije (EU) na kojem se najviše radi”, kaže Andrej Vizi, ornitolog Prirodnjačkog muzeja Crne Gore.
Natura 2000 je EU mreža zaštićenih područja – najveća na svijetu, a Crna Gora upravo mapira svoja prirodna bogatstva koja će postati dio evropskog sistema. Kroz projekat koji finansira EU, radi se na uspostavljanju sistema zaštite prirode koji će da bude baziran na tačno određenim podacima o vrijednostima prirode u datim područjima.
“Bez tih ulaznih podataka ne možete da utvrdite kako planovi razvoja zemlje utiču na prirodu. A Natura 2000 predstavlja upravo takav alat. S njim se ne može desiti da zbog neadekvatnog planiranja prostora ili na brzinu odrađenog projekta izgradnje izgubimo čitave vrste životinja ili biljaka. Svaki problem postaje jednostavan kad se barata sa podacima, a ne idejama. To je korist koju Natura 2000 donosi Crnoj Gori”, kaže Vizi.
Uz mapu prirodnih vrijednosti, evropski sistem zaštite životne sredine donosi i specifične pravne tekovine. Vizi navodi zanimljive primjere: “Ukoliko se procijeni da neka ljudska privredna aktivnost na području koje je u privatnom vlasništvu, negativno utiče na neku biljnu ili životinjsku vrstu, članice EU su obavezne da tim vlasnicima isplaćuju subvencije da ne koriste taj dio zemljišta. Imate primjer u Sloveniji gdje se domaćinstvima koja ne kose travu na područjima gdje se gnijezdi jedna vrsta ptice kosac na godišnjem nivou isplaćuje naknada za tu zemlju koju ne koriste”.
Projekat “Uspostavljanje mreže Natura 2000” počeo je u aprilu 2016 i trajaće tri godine. Vođa projektnog tima Svetoslav Češmeđijev kaže da prve procjene pokazuju da Crna Gora posjeduje ogroman broj biljnih i životinjskih vrsta i habitata od evropskog značaja. U projekat su uključene relevantne državne institucije, opštine, civilne i stručne organizacije, ali i biznis sektor. Tim međunarodnih eksperata već sada uviđa neiskorišteni potencijal, pogotovo na sjeveru zemlje i objašnjava da u sistemu Natura 2000, gdje se potrebe zaštite životne sredine uklapaju u potrebe zemlje za razvojem, koristi mogu imati i šumari, i lovci, i uzgajivači životinja, proizvođači hrane, pčelari i svakako, turistički poslenici.
