Romi su narod indijskog porijekla a njihova postojbina je Pendžab, pokrajina na sjeverozapadu Indije. Romi su svoju postojbinu napustili prije milenijum i od tada žive širom svijeta. Najveći broj Roma živi u Evropi. Tačan broj Roma teško je utvrditi a procjenjuje se na dvanaest miliona. Romi su najbrojnija manjina u Evropi a njih 20 hiljada živi u Crnoj Gori.
U romskoj istoriji bilo je nekoliko velikih migracija. Prva je bila početno iseljavanje iz Indije prije oko hiljadu godina. Neki naučnici tvrde da je možda došlo do više migracija iz Indije. Druga velika migracija, poznata kao Aresajipe, bila je iz jugozapadne Azije u Evropu u 14. vijeku. Treća migracija bila je iz Evrope u Ameriku u 19. i početkom 20. vijeka, nakon ukidanja romskog ropstva u Evropi 1856-1864. Neki naučnici tvrde da se danas, od pada Berlinskog zida, događa još jedna velika migracija.
Romi nemaju svoju državu ali su narod koji ima značajnu tradiciju i kulturu. Kao nomadski narod vijekovima su opstajali baveći se razlličitim zanatima. Obrada metala je jedan od najvažnijih zanata i smatralo se da je to isključivo obilježje romske kulture. Muzika, koju mnogi vide kao glavno obilježje romske kulture, zapravo je isto tako vještina i zanat. Pored sopstvene romske muzike, Romi su imali i još uvijek imaju veliki uticaj u evoluciji flamenko muzike i plesa.
Svjetski dan Roma se proslavlja od 8. aprila 1974. godine, kad su se Romi prvi put na Svjetskom kongresu Roma u Londonu odlučili da krenu putevima brže emancipacije i napretka. Na tom Kongresu Romi su dobili svoju himnu i svoju zastavu. Na pozadini plave i zelene boje nacrtan je crveni točak kao simbol vječitog kretanja Roma. I himna “Đelem, đelem” ima istu simboliku, jer đelem na romskom znači idem, putujem.
Mnogi poznati Romi obilježili su svjetsku umjetnost, nauku i sport. Šabana Bajramovića je magazine Time uvrstio u deset najboljih džez muzičara na planeti. Esma Redžepova je uvrštena u 50 velikih glasova svijeta. Njena prva snimljena pjesma i pjesma koju je sama napisala, Čaje Šukarije, postala je narodna pjesma i nezvanična himna svih Roma.
Koliko je tek Čarli Čaplin ostavio čovječanstvu? Ovaj glumac, kažu, rođen je u romskom karavanu u zapadnoj Engleskoj. Njegovi roditelji su bili glumci i zabavljači a Ser Čarls Spenser Čaplin je ikona pokretnih slika. Još jedan Rom stigao je do titule britanskog viteza. Ser Majkl Kejn, dvostruki dobitnik oskara rođen je u romskoj porodici.
Da su Romi veliki narod dokazuje činjenica da imaju i nobelovca. Dr. August Krogh, danski dobitnik Nobelove nagrade, profesor na Univerzitetu u Kopenhagenu između 1916. i 1945, imao je romske korijene. Krogh je postigao nekoliko značajnih otkrića u zoofiziologiji. Dobitnik je Nobelove nagrade za medicinu 1920. godine za otkriće regulacije kapilara tokom mišićnog rada, studije koje su objavljene u njegovoj knjizi Anatomija i fiziologija kapilara (1922).
Tačno stotinu godina od Kroghove Nobelove nagrade Romi se i dalje bore za potpunu socijalnu inkluziju. Romi se i dalje bore protiv predrasuda koje ih prate na njihovim putevima. I kuda god da putuju pronose istinu da Rom znači čovjek.
I ovako i onako…ljudi putuju. https://www.youtube.com/watch?v=E5qTEkiTqxI
Prateći tekst
E Roma, manuša bare tradicijasa thaj kulturasa bi lengoro themesa http://www.evropskakuca.me/me/e-roma-manusa-bare-tradicijasa-thaj-kulturasa-bi-lengoro-themesa/
